Μαστός: Ο έλεγχος μπορεί να σώσει

Η κατανόηση της διάγνωσης και αντιμετώπισης όλων των καλοήθων και κακοήθων παθήσεων του μαστού, και η σωστή εκτίμηση και επιλογή των θεραπευτικών λύσεων, είναι ουσιώδης για κάθε γυναίκα στις μέρες μας. Η διάγνωση, στηρίζεται στα εξής:

Φυσική εξέταση: Οι όγκοι του μαστού, ιδιαίτερα οι καρκινικοί, είναι συνήθως ασυμπτωματικοί, και ανακαλύπτονται τυχαία με τη φυσική εξέταση, ή τη μαστογραφία. Ο μαστός αλλάζει ελαφρώς κατά τη διάρκεια του καταμήνιου κύκλου της γυναίκας: αυξάνονται οι βλάβες στις περισσότερες γυναίκες, όπως αβλαβείς όζοι και διογκωμένοι μαστοί στην προεμμηνορρυσιακή φάση. Όλα τα ευρήματα πρέπει να καταχωρούνται προσεκτικά στο ιατρικό αρχείο για μελλοντικές αναφορές.

Επισκόπηση: Οι μαστοί συγκρίνονται για τη συμμετρία, το περίγραμμα και την εμφάνιση του δέρματος. Κάθε οίδημα και ερύθημα αναγνωρίζεται εύκολα, και τυχόν πτυχές του δέρματος ή εισολκή της θηλής, φαίνονται καλύτερα εάν η ασθενής σηκώσει τα χέρια της πάνω από το κεφάλι, και κατόπιν τα πιέσει στη μέση της.

Ψηλάφηση: Η γυναίκα βρίσκεται σε καθιστή θέση και γίνεται μεθοδική ψηλάφηση κάθε μαστού της. Στη συνέχεια, ξαπλώνει ανάσκελα και γίνεται προσεκτικότερη ψηλάφηση των μαστών. Η ακριβής τεχνική ψηλάφησης που χρησιμοποιείται δεν είναι πιθανώς τόσο σημαντική, όσο η πλήρης εφαρμογή της κατά μήκους ολόκληρου του μαστού. Μια πολύ αποτελεσματική μέθοδος, είναι η ψηλάφηση του μαστού σε έκκεντρους κύκλους, προοδευτικά μεγαλύτερης διαμέτρου, μέχρι να καλυφθεί όλος ο μαστός.  Άλλες είναι με τις ώρες του ρολογιού, και η μέθοδος “βουστροφηδόν”. Οι μασχαλιαίες και υπερκλείδιες χώρες ψηλαφώνται για διογκωμένους λεμφαδένες. Όλη η μασχαλιαία κοιλότητα, και κυρίως το άνω – έξω τεταρτημόριο του μαστού, ψηλαφώνται για πιθανές μάζες.

Τα κύρια στοιχεία που αναγνωρίζονται κατά την ψηλάφηση του μαστού, είναι η ευαισθησία, η ύπαρξη όζων και μαζών. Οι περισσότερες προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες έχουν φυσιολογικό οζώδες μαστικό παρέγχυμα. Οι όζοι είναι διάχυτοι, αλλά κυριαρχούν στα άνω – έξω τεταρτημόρια, όπου βρίσκεται και ο περισσότερος μαστικός ιστός. Οι καλοήθεις όζοι είναι μικροί, παρόμοιοι σε μέγεθος, ελαστικοί, ευκίνητοι, επώδυνοι και ασαφώς καθοριζόμενοι. Σε αντίθεση, ο καρκίνος του μαστού είναι συνήθως μια μη ευαίσθητη, σταθερή μάζα, με ανώμαλα όρια.

Απεικονιστικές μέθοδοι: Η μαστογραφία και ο υπέρηχος είναι οι πιο αξιόπιστες και συνήθεις απεικονιστικές τεχνικές για την πρώιμη ανίχνευση βλαβών του μαστού. Η μαγνητική τομογραφία μπορεί επίσης να αποδειχτεί χρήσιμη στην εκτίμηση βλαβών του μαστού απροσδιόριστης φύσης, που βασίζονται στην κλινική και μαστογραφική εξέταση, ή σε ασθενείς με εμφυτεύματα. Αργά αυξανόμενοι όγκοι του μαστού μπορούν να διαγνωστούν με μαστογραφία, τουλάχιστον 2 χρόνια πριν η μάζα αποκτήσει τέτοιο μέγεθος, ώστε να ανιχνεύεται με την ψηλάφηση.

Το Αμερικάνικο Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων, σε συμφωνία με την Αμερικάνικη Αντικαρκινική Εταιρεία, συνιστούν μια μαστογραφία και υπέρηχο μαστών έως την ηλικία των 40 ετών (περί τα 35 έτη), και κατόπιν ανά 1 – 2 χρόνια, έως την ηλικία των 50 ετών, μετά την οποία ο έλεγχος οφείλει να γίνεται κάθε χρόνο. Τα δεδομένα αλλάζουν, ιδιαίτερα στις γυναίκες που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο. Ο μαζικός έλεγχος σε γυναίκες άνω των 70 ετών, πρέπει να γίνεται αφού ληφθούν υπόψη άλλες παθολογικές καταστάσεις και η γενική κατάσταση της ασθενούς.

Οποιοδήποτε οικογενειακό ιστορικό αυξάνει το συνολικό σχετικό κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Ο τελευταίος δε, φαίνεται να αυξάνεται σημαντικά σε γυναίκες, των οποίων οι συγγενείς πρώτου βαθμού – μητέρες και αδελφές – είχαν καρκίνο του μαστού μετά την εμμηνόπαυση. Οι οδηγίες μαζικού ελέγχου δεν είναι ίδιες, για τις ανωτέρω γυναίκες. Αντίθετα, περιλαμβάνουν μηνιαία αυτοεξέταση μαστού, ξεκινώντας από την ηλικία των 18 – 20 χρόνων, ετήσια κλινική εξέταση μαστών, και μαστογραφική και υπερηχογραφική εξέταση στην ηλικία των 25, ή 5 – 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία διάγνωσης των συγγενών τους. Μαγνητική Τομογραφία ζητείται ως συμπληρωματική εξέταση, όπου χρειαστεί.