Η υστεροσκόπηση επιλέγεται ως διαγνωστική ή επεμβατική μέθοδος για τη διάγνωση και τη θεραπεία προβλημάτων του ενδομητρίου (της εσωτερικής στιβάδας της μήτρας). Επιτυγχάνεται με την είσοδο ενός εργαλείου, του υστεροσκοπίου, μέσα από τον τράχηλο, την πλήρωση (φούσκωμα) του εσωτερικού της μήτρας με αέριο ή συνηθέστερα με υγρά (ορούς), και μέσω του υστεροσκοπίου, επισκόπηση της κοιλότητας με κάμερα και οπτικές ίνες. Ο χειρουργός παρακολουθεί μέσω οθόνης, και υπάρχει η δυνατότητα εισόδου μηχανικών ή ηλεκτρικών εργαλείων διά μέσου του υστεροσκοπίου, για τη διενέργεια επεμβάσεων. Γίνεται επίσης καταγραφή με ψηφιακό τρόπο.
Η υστεροσκόπηση δίνει πολύ σημαντικές πληροφορίες για τη μορφολογία και το μέγεθος της κοιλότητας της μήτρας και κατ’ επέκταση για την ποιότητα του ενδομητρίου. Μελετώνται επιπλέον οι σάλπιγγες και ανευρίσκονται ευρήματα όπως ο πολύποδας, οι ουλές κ.α.. Είναι επίσης χρήσιμη για τη διερεύνηση της υπογονιμότητας σε ζευγάρια πριν τη διαδικασία εξωσωματικής. Επειδή η υστεροσκόπηση είναι μία ελάχιστα επεμβατική διαδικασία, η ανάρρωση είναι σύντομη και εύκολη. Ο πόνος είναι αμελητέος και η γυναίκα μπορεί να επιστρέψει την ίδια ημέρα στο σπίτι της. Μάλιστα, όσο λιγότεροι χειρισμοί γίνουν, τόσο μειώνεται και ο πόνος.
Η διαγνωστική υστεροσκόπηση γίνεται για να ανιχνευτούν ανωμαλίες της μήτρας, οι οποίες προκαλούν συμπτωματολογία όπως έντονη αιμορραγία κατά την περίοδο και πόνο, πολλαπλές αποβολές και υπογονιμότητα. Η επεμβατική υστεροσκόπηση προσφέρει ταυτόχρονα θεραπεία εκτός από διάγνωση και χρησιμοποιείται ευρέως στην περίπτωση πολύποδα. Τέλος στην επεμβατική υστεροσκόπηση ο γυναικολόγος μπορεί να λάβει και δείγμα προς βιοψία. Στην περίπτωση που κρίνεται απαραίτητο, η υστεροσκόπηση γίνεται υπό γενική αναισθησία. Αντενδείξεις για υστεροσκόπηση αποτελούν η εγκυμοσύνη, η λοίμωξη του κόλπου και ο καρκίνος της μήτρας.
Η καλύτερη χρονική στιγμή για την εξέταση είναι οι πρώτες μέρες μετά την περίοδο, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες εγκυμοσύνης. Η ασθενής δεν πρέπει να φάει ή να πιει κάτι για 8 ώρες πριν την εξέταση. Δύο μέρες πριν θα πάρετε αντιβίωση, προληπτικά. Η διάρκειά της δεν υπερβαίνει τα 30 λεπτά. Μετά τη διαδικασία η ασθενής μπορεί να πάει σπίτι, όταν συνέλθει από την αναισθησία. Οι περισσότερες γυναίκες επιστρέφουν σπίτι την ίδια μέρα, άρα το κόστος νοσηλείας είναι μειωμένο. Γενικά δεν θεωρείται επώδυνη διαδικασία, αφού η γυναίκα αισθάνεται μικρούς πόνους περιόδου.
Αίμα μετά από υστεροσκόπηση, υπάρχει περίπτωση να παρατηρηθεί για 7 περίπου ημέρες αν έχει γίνει αφαίρεση πολύποδα ή συμφύσεων. Ο γιατρός σας ανάλογα με την περίπτωσή σας, θα σας ενημερώσει αναλυτικά. Σε περίπτωση βαριάς αιμορραγίας ενημερώστε τον αμέσως. Εκτός από αίμα είναι φυσικό να παρατηρήσετε αύξηση κολπικών εκκρίσεων. Συνοψίζοντας, είναι μία ασφαλής εξέταση, και ο πόνος είναι ελάχιστος
Οι παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να διαγνώσει ή να θεραπεύσει η υστεροσκόπηση, είναι:
- Ενδομητρικές συμφύσεις
- Ενδομήτριος ή τραχηλικός πολύποδας
- Υποβλεννογόνια ινομυώματα
- Συγγενείς ανωμαλίες διαπλάσεως της μήτρας (διάφραγμα μήτρας, μονόκερως μήτρα, διτράχηλος μήτρα, μήτρα σχήματος Τ κ.λπ.)
- Φλεγμονή του ενδομητρίου (ενδομητρίτιδα). Η ενδομητρίτις έχει χαρακτηριστική υστεροσκοπική εμφάνιση ιδιαίτερα στην παραγωγική φάση του κύκλου. Διακρίνουμε χαρακτηριστικά στίγματα ενώ υπάρχει υπεραιμία του ενδομητρίου το οποίο είναι διάστικτο από τα άσπρα στόμια των αδένων.
- Αδενομύωση. Η υστεροσκοπική εμφάνιση της αδενομύωσης χαρακτηρίζεται από καφεοειδείς ή μαύρες κηλίδες παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται λαπαροσκοπικά στην ενδομητρίωση.
- Οστική μετάπλαση: είναι σπάνιο υστεροσκοπικό εύρημα που συνδέεται με ανεξήγητη υπογονιμότητα.
- Ουλές στο ενδομήτριο από προηγηθείσες αποξέσεις ή άλλες επεμβάσεις.
- Υπερπλασία του ενδομητρίου.
- Υπολείμματα κυήσεως.
- Κακοήθεις νεοπλασίες της κοιλότητας της μήτρας.